Bu Virüs Yüzeylerde Günlerce Canlı Kalabiliyor

Rotavirüs, özellikle sonbahar–kış aylarında hızla yayılan ve 5 yaş altı çocuklarda ciddi ishale neden olan önemli bir enfeksiyon hastalığıdır. Her yıl 25 milyondan fazla çocuğun rotavirüs enfeksiyonu geçirdiği, 215 bini aşkın çocuğun da hayatını kaybettiği biliniyor. Altunizade Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ekin Pasinlioğlu, Aralık ve Ocak aylarında vaka artışının belirginleştiğini belirterek rotavirüsten korunmak için uygulanması gereken temel kuralları ve ailelerin en sık yaptığı hataları detaylandırıyor.

Rotavirüs Nedir ve Neden Bu Kadar Hızlı Yayılıyor?

Rotavirüs özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda mide-bağırsak sistemini etkileyen bir virüstür. Çoğu çocuk 5 yaşına gelene kadar hayatında en az bir kez rotavirüs enfeksiyonu geçirir.

Virüsün yayılmasını tehlikeli hale getiren özelliklerinden biri, yüzeylerde saatlerce hatta günlerce canlı kalabilmesi. Dr. Pasinlioğlu, virüsün bulaşma mekanizmasını şöyle açıklıyor:

“Kirli su ve gıdalar, dışkı ile temas eden oyuncaklar, yüzeyler, ortak kullanılan eşyalar ve eller aracılığıyla çok kolay bulaşır. Özellikle küçük çocuklarda el hijyeni zayıf olduğundan rotavirüs hızlı yayılır.”

Bu nedenle kreş gibi kalabalık alanlarda hijyenin iyi yönetilmesi büyük önem taşır.

Rotavirüs Belirtileri: Bu Şikâyetler Varsa Zaman Kaybetmeyin

Rotavirüsün kuluçka süresi genellikle 2–4 gün sürer. Ardından çocuklarda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkar:

• Birden başlayan ateş

• Kısa sürede gelişen kusma

• Günde 10 defaya kadar çıkabilen ishal

• Karın ağrısı

• Halsizlik ve iştahsızlık

Dr. Pasinlioğlu, özellikle sıvı kaybının rotavirüsün en tehlikeli sonucu olduğuna dikkat çekerek,
“Aileler çoğu zaman ‘geçer diye bekleme’ hatasına düşüyor ya da antibiyotik kullanıyor. Oysa virüse etkili bir antiviral tedavi yok; en önemli adım kaybedilen sıvının yerine konmasıdır” diyor.

Rotavirüsten Korunmanın 5 Temel Kuralı

Uzman Dr. Ekin Pasinlioğlu, ailelerin rotavirüsten korunmak için mutlaka uygulaması gereken beş önemli kuralı sıralıyor:

1. Rotavirüs aşısını zamanında yaptırın

Rotavirüse karşı ağızdan uygulanan iki farklı canlı aşı bulunuyor. Her iki aşının etkinliği birbirine yakın.

Aşı takvimiyle ilgili önemli bilgiler:

• İlk doz 6. haftadan sonra yapılabilir.

• 14 hafta 6 günden önce başlanması gerekir.

• Son doz bebek 8 ayı doldurmadan tamamlanmalıdır.

• Aşıya hangi marka ile başlanmışsa aynı marka ile devam edilmelidir.

Aşı devlet takviminde olmasa da Dr. Pasinlioğlu,
“Aşılama yapılan bebeklerde hastalığın daha hafif seyrettiğini, ağır sıvı kaybı riskinin ise belirgin şekilde azaldığını görüyoruz” diyerek aşının koruyuculuğuna dikkat çekiyor.

2. El hijyenini ihmal etmeyin

Rotavirüsün en hızlı bulaşma yolu ellerdir.

Özellikle:

• Tuvalet sonrası

• Bez değiştirirken

• Dışarıdan eve gelince

• Kreşten dönüşte

ellerin en az 20 saniye sabunla yıkanması gerekiyor.

Dr. Pasinlioğlu, küçük çocuklarda el temizliğinin yetişkin sorumluluğunda olduğunu hatırlatıyor.

3. Oyuncakları ve ortak yüzeyleri düzenli temizleyin

Virüs, oyuncaklar ve sık dokunulan yüzeylerde uzun süre canlı kalabilir.

Özellikle:

• Oyuncaklar

• Mama sandalyesinin tepsisi

• Kapı kolları

• Ortak kullanılan masa yüzeyleri

sık aralıklarla temizlenmeli. Bebeklerin oyuncakları ağızlarına götürdüğü düşünülürse bu adım hayati önem taşır.

4. Su ve yiyecek hijyenine dikkat edin

Biberon, emzik, mama malzemeleri, su kapları mutlaka steril tutulmalı.
Dışarıda ise çocukların yalnızca kendi bardaklarını kullanması önerilir.

5. Hasta kişilerle teması sınırlandırın

İshal veya kusma şikâyeti olan bir kişiyle temas etmek rotavirüsün çok hızla bulaşmasına neden olabilir.
Kreşlerde veya yakın çevrede bu tür vakalar varsa ekstra dikkat edilmelidir.

Ailelerin En Sık Yaptığı Hatalar

Dr. Pasinlioğlu bu noktada özellikle yanlış tedavi girişimlerine dikkat çekiyor:

• Antibiyotik kullanmak:
  “Rotavirüs bir virüstür, antibiyotik etkili değildir. Gereksiz antibiyotik hem işe yaramaz hem bağırsak florasını bozarak süreci ağırlaştırır.”

• İshal kesici ilaçlar kullanmak:
  Bağırsak hareketlerini yavaşlattığı için tabloyu kötüleştirebilir.

• Kusma ilaçlarını evde kullanmak:
  Bu ilaçlar yalnızca doktor kontrolünde ve hastane ortamında verilmelidir.

• Geç başvuru:
  En yaygın hata ise bekleyip sıvı kaybının ilerlemesine izin vermektir.

Dr. Pasinlioğlu,
“Ateş, kusma ve ishal başladıysa ailelerin zaman kaybetmeden doktora başvurması gerekir. En sık gördüğümüz problem geç başvuru ve yanlış ilaç kullanımının tabloyu ağırlaştırmasıdır” diyerek uyarıyor.

Rotavirüste Önleyici Yaklaşım Hayat Kurtarır

Rotavirüs hızlı yayılan, su kaybına yol açarak küçük çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilen bir enfeksiyondur. Aşılama, hijyen ve doğru bilgiyle bu risk büyük ölçüde azaltılabilir.