İngiltere’de yaşayan 65 yaşındaki Denise Bacon, tıp dünyasının dikkatini çeken bir ameliyatla yeniden müziğe kavuştu. Beyin ameliyatı sırasında klarnet çalan kadın, Parkinson hastalığına karşı uygulanan ileri bir tedavi yöntemi sayesinde yıllardır yapamadığı hareketleri yeniden kazanıyor.
Bacon’a uygulanan bu özel cerrahi işlem, derin beyin uyarımı (Deep Brain Stimulation – DBS) olarak adlandırılıyor. King’s College London’dan Prof. Dr. Keyoumars Ashkan liderliğinde gerçekleştirilen ameliyat, Parkinson’un neden olduğu titreme ve kas sertliğini azaltmayı başardı. Ancak en dikkat çekici an, ameliyat sürerken Bacon’ın klarnet çalmaya başlaması oldu.
Parkinson Hastalığına Karşı Derin Beyin Uyarımı
2014 yılında Parkinson hastalığı tanısı alan Denise Bacon için müzik giderek ulaşılması güç bir tutkuya dönüşmüştü. Yıllar içinde ellerindeki titreme artmış, yüzme ve dans gibi fiziksel aktiviteleri de neredeyse imkânsız hale gelmişti.
Prof. Dr. Ashkan’ın ifadesiyle, Parkinson hastalığı beynin hareket koordinasyon merkezlerinde dopamin eksikliğine yol açıyor. Bu da kas sertliği, denge kaybı ve titreme gibi semptomlarla kendini gösteriyor. “İlaç tedavisiyle semptomları hafifletmek mümkün olsa da ilerleyen evrelerde etkisi azalabiliyor. Derin beyin uyarımı, bu noktada devreye girerek beynin belirli bölgelerine elektriksel uyarılar gönderiyor ve hareket kontrolünü yeniden düzenliyor,” diyor Ashkan.
Bu işlem, özellikle ilaca yanıt vermeyen hastalarda yaşam kalitesini ciddi şekilde artırıyor.
Ameliyat Sırasında Uyanık Kalmak: Müzikle Gelen Hassas Ayar
Bacon’ın ameliyatı dört saat sürdü ve işlem boyunca hasta bilinçli olarak uyanık kaldı. Kafa derisi lokal anesteziyle uyuşturulduktan sonra kafatasına küçük delikler açılarak elektrotlar yerleştirildi.
Prof. Dr. Ashkan, bu yöntemde hastanın uyanık kalmasının hayati öneme sahip olduğunu vurguluyor:
“Beyin, ağrı reseptörleri içermediği için hasta acı hissetmez. Onun uyanık olması bize hangi bölgelerin ne kadar etkilendiğini gerçek zamanlı olarak gösterir. Bu sayede en doğru noktaya uyarı verebiliriz.”
Elektrotlar, göğüs bölgesine yerleştirilen kalp pili benzeri bir cihazla bağlantılı. Bu cihaz, beyne sürekli düşük voltajlı elektrik sinyalleri göndererek hareket sistemini dengede tutuyor.
Klarnet Sesleriyle Gelen Umut
Ameliyatın en etkileyici anı, elektrotlar aktive edildiğinde yaşandı. Bacon, beynine elektriksel uyarı gönderildiği anda sağ elinin rahatladığını fark etti ve o an klarnetini çalmaya başladı.
“Uyarı verildiğinde elimdeki titremenin durduğunu hissettim. Klarnet tuşlarına bastığımda parmaklarımın yeniden bana ait olduğunu fark ettim,” diyor Bacon.
Prof. Dr. Ashkan da bu anı şöyle anlatıyor:
“Beyne uyarı verildiği anda sonuçları neredeyse anında gördük. El titremesinin durması, tedavinin etkisini açıkça gösterdi. Üstelik klarnet sesiyle bunu herkes duyabildi.”
20 Yıl Dayanabilen Akıllı Cihaz
King’s College Hastanesi tarafından yapılan açıklamaya göre, Bacon’ın beynine yerleştirilen sistem, sürekli elektrik akımı sağlayan akıllı bir cihazla çalışıyor.
Cihaz, beyin sinyallerine göre otomatik ayarlama yapabiliyor ve yaklaşık 20 yıl boyunca enerji sağlayabiliyor. Bu da hastanın uzun vadeli takip ve yeniden ameliyat ihtiyacını önemli ölçüde azaltıyor.
Prof. Dr. Ashkan, bu teknolojinin sadece Parkinson hastalığında değil; distoni, tremor ve bazı psikiyatrik bozukluklarda da umut verici sonuçlar gösterdiğini belirtiyor.
“Tekrar Dans Etmek İçin Sabırsızlanıyorum”
Ameliyat sonrası toparlanma süreci oldukça hızlı ilerleyen Bacon, günlük yaşamına geri dönmeye başladı bile.
“Şimdiden yürüyüşümde belirgin bir fark hissediyorum. Yeniden yüzmeye ve dans etmeye dönmek için sabırsızlanıyorum,” diyor.
Uzun yıllar konuşma terapisti olarak çalışan Bacon, müzikle tedavi arasındaki güçlü bağa da dikkat çekiyor:
“Beynin ritme nasıl tepki verdiğini hep biliyordum ama bunu kendi üzerimde yaşamak bambaşka bir deneyim oldu.”
Bilim Dünyası İçin Yeni Bir Umut
Parkinson tedavisinde derin beyin uyarımı (DBS) yöntemi aslında yeni değil; ancak son yıllarda yapılan nöroteknolojik gelişmeler, cihazların hassasiyetini ve güvenliğini büyük ölçüde artırdı.
Prof. Dr. Keyoumars Ashkan’a göre, Denise Bacon’ın vakası bu ilerlemenin en canlı örneklerinden biri:
“Artık yalnızca semptomları azaltmakla kalmıyor, hastaların yaşam kalitesini gerçek anlamda geri kazandırabiliyoruz. Beyin, doğru şekilde desteklendiğinde kendi potansiyelini yeniden keşfediyor.”
Müzikle Yeniden Hayata Dokunan Tıp
Bir zamanlar Parkinson nedeniyle klarnetini rafa kaldıran Denise Bacon, şimdi müzikle yeniden hayata tutunuyor.
Gelişen beyin cerrahisi ve nörostimülasyon teknolojileri, sinir sistemi hastalıklarında geleceğin yönünü belirliyor.
Bu sıra dışı ameliyat, yalnızca bir kadının klarnetini yeniden çalmasını değil; aynı zamanda bilimin insan yaşamına nasıl ritim kattığını da gösteriyor.
