Yüzde Ani Şişlik ve Kızarıklık Ciddiye Alınmalı

Yüzde aniden gelişen kızarıklık, kaşıntı, kabarıklık veya şişlik gibi belirtiler, çoğu zaman geçici bir alerjik tepki olarak görülse de, bazı durumlarda ürtiker ya da anjioödem gibi ciddi hastalıkların habercisi olabilir.
Batıgöz Balçova Cerrahi Tıp Merkezi Dermatoloji Uzmanı Dr. Özlem Vayvada, özellikle dudak, dil ve göz kapakları gibi bölgelerde oluşan şişliklerin mutlaka tıbbi olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.

“Ürtiker ve anjioödem, çoğu zaman birlikte seyreden iki tablodur. Bu nedenle yüzde gelişen kızarık kabarıklıkları hafife almak yerine dikkatle takip etmek gerekir,” diyor Dr. Vayvada.

Ürtiker Nedir? Ciltte Görülen Kabarıklıklar Ne Anlama Gelir?

Ürtiker, halk arasında kurdeşen olarak bilinir ve ciltte kısa sürede ortaya çıkan kabarık, kızarık, kaşıntılı döküntülerle kendini gösterir.
Bu döküntüler birkaç saat içinde geçip tekrar ortaya çıkabilir; bazen de günlerce sürebilir.
Dr. Özlem Vayvada’ya göre özellikle yüz bölgesinde görülen ürtiker, göz kapakları, dudaklar ve dilde şişlik eşlik ediyorsa, altta ciddi bir alerjik reaksiyon gelişiyor olabilir:

“Ürtiker tek başına ortaya çıkabileceği gibi, anjioödemle birlikte de görülebilir. Bu nedenle yüzde kabarıklık, kızarıklık veya şişlik başladığında en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.”

Yüzdeki ani şişlikler, özellikle dudak, göz kapağı ve dil gibi yumuşak dokularda görüldüğünde basit bir alerji gibi düşünülmemelidir.
Bu durum, anjioödem adı verilen, derinin alt tabakalarında sıvı birikmesiyle oluşan ciddi bir tabloya işaret edebilir.

Dr. Vayvada, bu şişliklerin boğaz bölgesine inmesi halinde solunum güçlüğü yaratabileceğini belirtiyor:

“Anjioödem, hava yolunu daraltarak nefes almayı zorlaştırabilir. Şişlik boğaza doğru ilerliyorsa, bu acil müdahale gerektiren bir durumdur.”

Ürtiker ve Anjioödem Arasındaki Fark

Her iki hastalık da benzer şekilde başlasa da, etkiledikleri dokular ve oluşturdukları risk düzeyi farklıdır.

• Ürtiker: Derinin üst tabakasında kaşıntılı, kızarık kabarıklıklarla seyreder.

• Anjioödem: Derinin daha derin tabakalarını etkiler, genellikle ağrısızdır ama hızlı gelişir.

Dr. Özlem Vayvada, bu iki durumun bir arada da görülebileceğini belirterek, tanı ve tedavinin kişiye özel planlanması gerektiğini vurguluyor:

“Her hastada ürtikerin nedeni farklı olabilir. Bu nedenle öncelikle altta yatan tetikleyici nedenin belirlenmesi gerekir. Alerji, enfeksiyon, stres ya da kullanılan ilaçlar ürtikeri tetikleyebilir.”

Ürtikerin Tetikleyicileri: Sadece Alerji Değil

Ürtiker ve anjioödemin ortaya çıkmasında birçok faktör rol oynar.
Dr. Vayvada’ya göre bu hastalıkların nedeni her zaman alerji değildir:

“Bazı durumlarda enfeksiyonlar, hormonal değişimler, stres, fiziksel faktörler (soğuk, sıcak, basınç) ya da nedeni tam olarak bilinmeyen idiyopatik durumlar da ürtikeri tetikleyebilir. Hangi etkenin baskın olduğunu anlamak için ayrıntılı bir hasta öyküsü alınmalıdır.”

Bu nedenle hastaların kendi kendine ilaç kullanmak yerine bir dermatoloji uzmanına başvurmaları gerekir.

Ürtiker Tedavisinde Kişiye Özel Yaklaşım

Ürtikerin tedavisi, altta yatan nedenin doğru belirlenmesine dayanır.
Tedavi süreci genellikle alerjenlerden uzak durmak, antihistaminik ilaçlar kullanmak ve yaşam tarzı düzenlemeleri üzerine kuruludur.
Ancak Dr. Vayvada, her hastaya aynı tedavinin uygulanamayacağını vurguluyor:

“Bazı hastalarda stres kontrolü ve uyku düzeni sağlamak bile büyük fark yaratırken, bazılarında besin alerjileri ya da ilaç duyarlılıkları tespit edilir. Dolayısıyla tedavi planı tamamen kişiselleştirilmelidir.”

Anjioödemde Acil Müdahale Hayat Kurtarır

Anjioödem, ürtikerden farklı olarak acil tıbbi müdahale gerektirebilir.
Dr. Özlem Vayvada, bu durumu şöyle açıklıyor:

“Anjioödem, dudak ve göz çevresinde şişlikle başlasa da bazen boğaz ve solunum yollarına ilerleyebilir. Bu durumda vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Alerjik kökenli anjioödemlerde adrenalin veya kortizon gibi ilaçlar kullanılabilir, ancak bu müdahaleler mutlaka doktor kontrolünde olmalıdır.”

Yüzde Ani Şişliklerde Ne Yapmalı?

1. Paniğe kapılmayın, nefesinizi kontrol edin.

2. Dudak, dil veya boğazda şişlik varsa hemen acil servise gidin.

3. Daha önce alerjik reaksiyon öykünüz varsa, bunu hekiminize mutlaka bildirin.

4. Yeni kullandığınız ilaçlar, gıdalar veya kozmetikler varsa not alın.

5. Kendi başınıza antihistaminik veya kortizonlu ilaç kullanmayın.

Dr. Vayvada, bu adımların erken müdahalede hayati önem taşıdığını söylüyor:

“Yüzde gelişen ani şişlik, her zaman basit bir alerjiden kaynaklanmaz. Bazen altta ciddi bir bağışıklık tepkisi olabilir. Bu nedenle en küçük şüphede bile profesyonel yardım almak gerekir.”